TÜRK’ÜN TARİHİ YOLCULUĞU DULKADİRLİ 1

Akkoyunlu hizmetindeki Dulkadirli bazı aşiretleri, Diyarbekir yöresinde konar-göçer iken bu devletin hizmetine girdi. Aslan Bey’in idaresinde, 1473 yılında  Otlukbeli savaşında Akkoyunlu ordusundadır.

Akkoyunlu Devleti’nin dağılması ile çatışmalardan rahatsız olan Avşar, Çağırganlu, Cerid, Karaca Araplu, Gündeşli, Çimeli, Dodurga, Mihmadlu gibi 40 cemaat Dulkadir iline geldiler. Dulkadirlilerin Osmanlı Devleti’ne dahil olması ile eski yaylak kışlak mahallerine döndüler.

Akkoyunlu Türkmen bakiyeleri ile birlikte Diyarbekir havalisinde konar-göçerlik ederken Bozulus adıyla yeni  teşekkül oluştu.  “İki tarafta vergi fakir düşmelerine sebep olacağı” için BozulusTürkmenlerine  dahil edilerek 1540 de Bozulus içinde 2757 hâne ve 262 mücerred  ile Bozulus’un  1/3′ ünü meydana getirdiler.

Safevî hizmetindeki Dulkadirliler, devletin kuruluşu aşamasından çok önceleri Erdebil tekkesine bağlandı. Şah İsmail’in Akkoyunlular tarafından takip edildiğinde Erdebil’de gizleyen Dulkadirlilerdir.

Şah’inErzincandamüridlerine çağrı yaptığında Dulkadirilinden  katılmalar oldu. Dulkadirli Türkmenleri Çaldıran Savaşı’nda  Avşar, Musullu ve Şamlu Türkmenleri ile birlikte Safevî ordusunun sağ kanadında yer almışlardı. Safevî Devleti içinde Eşik Ağalığı, Korucubaşılık, Mühürdarlık, Tavacıbaşılık Valilik makamlarına kadar yükseldiler.

Safevî Devleti’nin hizmetinde olan  Alaüddevle Bey’in torunu ve Şahruh’un oğlu Muhammed Han, Şah’ın hizmetine girmiş ve Esterabad valiliği görevini üstlenmişti. Kanunî Sultan Süleyman’ın Irakeyn seferi esnasında Şah Tahmasb’a bin kişilik Dulkadir askeri ile katılmış, Yasavulluk için Osmanlı ordusuna karşı gittiği esnada da saf değiştirerek Osmanlıların yanına geçmiş, Kanunî de onu, daha önceleri Osmanlı Devleti’ne sığınmış bulunan Ulama Sultan ile birlikte Tebriz üzerine gönderdi. Muhammed Han’ın  tavrı Dulkadirli Türkmenlerinin Safevî Devleti içindeki gücünü  kırmadı.

                         9 Şubat 2024  Araştırmacı Yazar Durmuş Ceylan