İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ, YANGINLAR VE COVİD-19 PANDEMİSİ MALTHUSÇU TEORİNİN YENİDEN CANLANMASINA YOL AÇIYOR MU?

Dünya çapında COVID-19 ölümlerinin sayısı 31 Temmuz 2021 günü 4.228.197 olarak kayıtlara geçmişti. Onu kalıcı olarak kontrol edecek bir anti virüs ilacımız hala yok ve tek mutlu olduğumuz nokta birçok ilaç şirketi tarafından üretilen aşı tipleri ile ölümler azalmaya devam ediyor. Lakin son zamanlarda delta varyantı sebebi ile yine vakalar artmış durumda.

1798’de Rahip Thomas Robert Malthus, “Nüfus ilkesinin bir denemesi” adlı yazısı büyük yankılar uyandırmış ve birçok yeni tartışmaya neden olmuştur. Nüfus artışının, insan yaşamını sürdürmek için mevcut kaynakları aştığı teorisine dayanmaktadır.

Çalışmasına göre uygun şartlarda herhangi bir popülasyon, besin maddelerinin artışından daha hızlı bir oranda artar ve böylece zamanla kişi başına düşen besin miktarı azalır. Bu fikrinin temeli şudur: uygun şartlarda herhangi bir kısıtlayıcı faktör (salgın vb.) yoksa popülasyon geometrik dizi biçiminde artar (2, 4, 8, 16, 32, 64, …), oysa besin maddeleri aritmetik dizi biçiminde artar (1, 2, 3, 4, 5, 6, …). Doğada aradaki bu fark, popülasyonda bazı bireylerin ölümlerine neden olur ve bir denge sağlanır. Malthus: “Kıtlık, doğanın en son, en korkunç kaynağı gibi görünüyor. Nüfusun gücü, insanın geçimini sağlamak için yeryüzünün gücünden çok üstündür, şu ya da bu şekilde erken ölüm insanı ziyaret etmelidir…” Hıyarcıklı veba 1346-1353 yılları arasında Avrasya ve Afrika’nın bazı bölgelerinde meydana geldi. Büyük ölçüde gemilerde ve karavanlarda siyah farelerde yaşayan pireler tarafından yayılıyordu. Bu da insanların pnömonik veba ve aerosollerle kişiden kişiye temas nedeniyle ölmesine neden olmuştur. Tahmini ölüm sayısı 75 milyon ile 200 milyon arasındadır. Nisan 1918’de Japonya’dan Sumo güreşçileri Tayvan turundayken gizemli bir şekilde hastalandılar. Son derece popüler Tokyo güreşçisi Masagoishi dâhil üç kişi öldü. İlk önce Japon gribi olarak bilinmeye başladı. Bu, dünya çapında 50 milyon kişinin ölümüne neden olan İspanyol nezlesi adı verilen pandeminin ilk belirtisiydi. 500 milyon veya dünya nüfusunun üçte biri infekte oldu. Birinci Dünya Savaşı’nda ölenlerin sayısı 15 ila 20 milyon arasındayken, 2.inci Dünya Savaşı tarihin en kanlı askeri çatışmasıydı. Dünya genelinde tahminen 70 ila 85 milyon insan öldü. Bu savaş ölümleri küresel doğum oranını yavaşlattı. Sel, deprem, yanardağ, tsunami, kasırga, fırtına, hortum, çamur kayması gibi doğal afetler nüfusun azalmasında veya durağan hale gelmesinde etkilidir. Thomas Malthus haklı mı yoksa bulgularının tezahürlerini hızlandıran başka hâkim faktörler var mı?

Malthus’un düşünceleri daha kendisi hayattayken büyük tartışmalara neden olmuştur. Bugün hala Malthus’u savunanlar bulunurken, onu eleştirenlerin de sayısı hayli fazladır. Malthus, insanların daha az çocuk sahibi olarak erdemli bir yaşam sürmeleri gerektiğini savundu. Bu aslında modern ana akım iktisatçıların paylaştığı, gelişmekte olan toplumların doğum oranlarını düşürmesi gerektiği görüşüdür. Ancak, (neyse ki) günümüzde ve çağımızda bunu erdemli bir yaşam olarak değil, bir sağduyu biçimi ve aile uyumunun pratik planlaması olarak düşünüyoruz. COVID-19 ölümlerini nüfus artışı üzerinde gerekli bir kontrol olarak kabul etmeye gerek yok. Malthus’un zamanında pek var olmayan bir teknoloji olan aşılama bu işi yapabilir. Ve bir aşı geliştirilinceye kadar, sosyal mesafe ve ekonomik yönetim, etkili kısa vadeli yara bandı olarak hizmet eder. Malthus’un teorilerinin tarihin daha tozlu sayfalarına boyun eğdiğini gelişen teknolojiler ile iddia edebiliriz erenler, canlar…