SENETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Ülkemizdeki ticari hayatın vazgeçilmez en önemli unsurlarından biri senettir. Senet ticari hayatta sık sık kullanılmaktadır. Ancak senedin zorunlu unsurları bilinmemekte veyahut yanlış kullanımından ötürü sık sık sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu nedenle öncelikle senedin zorunlu unsurlarından bahsetmek gerekmektedir. Öyle ki; Türk Ticaret Kanunu gereğince senette “bono veya emre yazılı senet” kelimelerinin geçmesi gerekmektedir. Ayrıca belirli bir bedeli kayıtsız/şartsız ödeme vaadi de mutlaka senet metninde yer almalıdır. Senette bedel net bir şekilde belirtilmelidir. Senedin kime ödeneceği de yine açıkça ifade edilmeli, senedin düzenleme tarihi de belirtilmelidir. Son olarak ise senedi düzenleyen kişinin el imzası ile imzası bulunmak zorundadır. Bu sayılanlar senedin zorunlu unsurlarıdır. Bu unsurlardan bir tanesinin bile eksik olması senet vasfını ortadan kaldırmaktadır. Senette vade tarihi, düzenleme yeri ve ödeme yeri bilgilerinin bulunmaması ise senedin vasfına halel getirmemektedir. Senette vade bulunması dahi senet geçerliliğini koruyacaktır.

Ancak senette vade tarihinin olmayışı uygulamada ve ödeme de zorluk oluşturmaktadır. Bu nedenle senetlerde vade tarihi de net bir şekilde belirtilmesi alacaklı yararına olacaktır. Ayrıca senet verildiği takdirde alacaklı avantajlı duruma geçmekte ve hukuken diğer alacaklılara nazaran daha korunaklı hale gelmektedir.

Senet alacaklısı senedin vadesinde ödenmemesi durumunda icra takibi hakkına haiz olacaktır. Senet hakkında icra takibi yapıldığında ise İcra İflas Kanunu gereğince ayrı ve alacaklının avantajlı olduğu “Kambiyo Senetlerine Özgü İcra Takibi” yapılacaktır. Bu icra takibinde borçluya ödeme emri tebliğ edildiği tarihten itibaren 5 gün içinde icra mahkemesine itiraz edebilecektir. Ancak icra mahkemesine yapılacak olan itiraz sınırlıdır. Bu itiraz sebeplerinde ise borçlu borcun itfa edildiğini, borcu ödemesi için mehil verildiğini, alacağın zamanaşımına uğradığını veya yetkili icra dairesinde takip yapılmadığını ileri sürebilecektir. Ayrıca borçlu imzanın kendisine ait olmadığını da ileri sürebilir. Ancak yapılan itirazlar icra takibinde satıştan başka icra takip işlemlerini durdurmayacaktır.

İtiraz süresi kaçırıldığında veya itiraz süresi içerisinde senetten ötürü borçlu olunmadığı ileri sürülüyor ise bu durumda Asliye Ticaret Mahkemesinde Menfi Tespit Davası açılması gerekmektedir. Menfi tespit davalarında her türlü itiraz ileri sürülebilecektir. Ancak bu davalarda senetten ötürü borçlu olunmadığının ispat yükü davacı da yani borçludadır.

Uygulama da en sık rastlanan sorunlardan biri de boş senet verilmesidir. Borçlu sadece imza atarak senedi alacaklıya teslim etmektedir. Bu durumda alacaklı senedi istediği gibi doldurmakta ve icra takibi yapmaktadır. Senet borçlusu böyle bir olayla karşılaması durumunda ise menfi tespit davası açmak zorundadır. Kural olarak senedin boş olarak verildiği yazılı delil ile ispatlanması gerekmektedir. Ancak işverenler işe alımda işçilerden boş senet aldığı ise ülkenin gerçeklerinden biridir. Böyle bir durumda ise yani taraflar arasında işçi-işveren ilişkisi var ise senedin boş olarak verildiği tanık anlatımları ile de ispatlanabilecektir.

Ayrıca yine en sık rastlanan sorunlardan biride teminat senetleridir. Teminat senedi verildiği durumlarda ise senedin teminat senedi olarak verildiği yine yazılı şekilde ispatlanması gerekmektedir. Bu nedenle teminat senedi verilirken senet üzerine teminat senedi olduğu yazılmalı veya ayrı bir yazılı belge ile senedin teminat amaçlı verildiği belirtilmedir. Aksi takdirde senedin teminat olarak verildiğinin ispatı hukuken oldukça güç olacaktır.

Netice itibariyle senet verilirken veya alınırken yukarıda belirtilen hususlara dikkat etmek tarafların yararına olacak ve hukuken korunacaklardır. 29.05.2023