ARAÇ ALIM SATIMLARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Herkesin en az bir kere de olsa da başına gelen veya bu duruma şahit olduğu bir konu vardır ki o da; araç alım satımlarıdır. Araç alım satımlarında göz ardı edilen, pek fazla dikkat edilmese de ileri de ağır  hukuki sonuçlar doğuracak bir den çok husus vardır. Bunların en başında da araçlarda satıştan sonra ortaya çıkan ayıplardır. Öyle ki; taraflar araç alımlarında genellikle ekspertiz raporu sormakta ve bu rapor doğrultusunda satış işlemini gerçekleştirmektedir.

Bazen ise ekspertiz raporu olmadan güven üzerine kurulan bir ilişki dahilinde araç alımı yapılmaktadır. Peki bir  araç satımından sonra fark edilen bir ayıp ortaya çıkması durumunda ise tarafların hak ve sorumlulukları nelerdir?

Bu konuyu bir örnek dahilinde  açıklamak gerekirse; araç satılırken aracın ağır hasarlı olduğunu kabul edelim. Satıcı aracın ağır hasarlı olduğunu alıcıya söylemediği ve alıcı bu durumdan habersiz aracı alması durumunda satıştan sonra alıcının birden çok seçimlik hakkı doğmaktadır. Alıcı aracın ağır hasarlı olduğunu satıştan sonra öğrenmesi durumunda TBK madde 227 gereğince;

1. Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.

2. Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme.

3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme.

4. İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme gibi seçimlik haklarından birini kullanabilecektir.

Alıcı aracı geri iade edebileceği gibi, bedelden indirim isteme veya ücretsiz onarım talep etme haklarından birini istediği gibi kullanacaktır. Ancak bu durumda dikkat edilmesi gereken en önemli  nokta ise alıcı araçtaki ayıbı bilmemesi gerekmektedir. Eğer ki; alıcı satış aşamasında araçtaki ayıbı biliyor ise;  bu seçimlik  haklarını kullanamayacaktır.

Alıcının araçtaki ayıpları bildiğini ve bu ayıpları kabul ederek aracı satın aldığını  ispatlayacak olan ise satıcıdır. Satıcı alıcını ayıpları bildiğini ispatlar ise alıcı bu seçimlik haklarını  kullanamayacaktır. Satıcı  bu durumu tanıkla ispatlayamayacağı için yazılı bir delil ile ispatlaması gerekmektedir. Aracın bedelini yani kaç liraya satıldığını ise alıcı ispatlaması gerekmektedir. 

Peki satıcı da araçtaki ayıpları bilmiyorsa ise bu durumda satıcının sorumluluğu var mıdır?  Bu sorunun cevabını ise bize TBK madde 219 vermektedir. TBK madde 219 gereğince satıcı satmış olduğu araçtaki ayıpları bilmese dahi ayıplardan sorumludur. Özellikle belirtmekte fayda vardır ki; alıcının hasar sorgusu, kilometre sorgusu, boya veya değişen sorgusu yapma zorunluluğu yoktur. Bunları alıcı sormasa dahi satıcının bilgilendirme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu nedenle satıcı ” araç alınırken alıcı da hasar sorgusu yapsaydı, ben napayım” şeklinde savunma yapması hukuken geçerli bir savunma olmayacaktır.

Ayrıca araçtaki bazı ayıplar ise dolandırıcılık suçuna sebebiyet verebilecektir. Öyle ki; örneğin aracın kilometresi düşürülmüş ve araç bu şekilde satılmış ise dolandırıcılık suçu gerçekleşmektedir. Bu nedenle araç alım satımında oldukça dikkat edilmesi ve noter de işlem yapılırken gerçek değerinin belirtilmesi büyük bir önem arz etmektedir.